از بالای تپه‌های آنی که یکی از بزرگترین شهرهای دنیا بود، انسان را مجاب به تعجب از فراز و نشیب تاریخ می‌کند.

آنی، در مرز شرقی ترکیه با ارمنستان، اکنون یک سایت تاریخی ویران است. حال آن جا یک مجسمه ترسناک از گذشته است، یک قلعه برجسته که نگاهی به منطقه دورافتاده‌ای دارد.  

تاریخچه طولانی آنی

 آنی، در طول تاریخ، شاهد ۲۳ تمدن و سلسله‌های حاکم بر آن بوده است. اولین مهاجرانی که به این منطقه نقل مکان کردند، حدود ۵،۰۰۰ سال پیش بوده و در کنار ساحل رودخانه آخوریان، که مردم محلی آن را آرپاجای می‌نامند، استقرار یافتند.

این منطقه در سده‌های ۱۰ و ۱۱ میلادی بزرگ شده و پایتخت پادشاهی بگراتید ارمنستان شده و جمعیتی بالغ بر ۲۰۰،۰۰۰ نفر را در بر گرفت که به مقدار بیشتر از جمعیت لندن آن زمان بود.

درون شهر، شلوغی صنعتگران، بازرگانان، دام و بازارها حاکم بود. آنی بر روی شاخه‌ای باستانی از جاده تجارتی ابریشم قرار داشت و ساکنان به کمک کاروان‌های بازرگانی که از این مسیر عبور می‌کردند، قادر به ارتباط با دنیای خارج بودند. در طول زمان، کالاهای مورد علاقه با توجه به تمدن‌هایی که در آنجا زندگی یا عبور می‌کردند تغییر کرد: ترک‌های ساکا، ساسانی‌ها، بیزانسی‌ها، سلجوقیان، عثمانی‌ها و روسی ها. تاریخ چند فرهنگی شهر باستانی آنی در هر گوشه‌ای نوشته شده است، از الگوهای دیواری سلجوقی تا نقاشی‌های فریسکو بازانتی و شواهدی از آیین‌های هندو-ارمنی. 

در سال ۱۳۱۹، زلزله ویرانگری برای آنی شروع به پایان آن کرد. بعد از آن، حمله مغولان باعث شتاباندن افول شهر بزرگ شد و در سال ۱۵۷۹، این پادشاهی به بخشی از امپراتوری عثمانی تبدیل شد. یک شهر کوچک در داخل دیوارهای شهر تا قرن هفدهم وجود داشت، اما زمانی که آخرین راهبان در سال ۱۷۳۵ این منطقه را ترک کردند، به طور کامل ترک شد.

بیشتر در مورد تاریخ ترکیه اینجا بخوانید.

 تاریخ و جغرافیای آنی 

همانند دیگر قلعه‌ها، آنی نیز در قله‌ی بلند و دورافتاده‌ای ساخته شده بود، نه چندان دور از منابع آبی برای حفظ جمعیت رو به رشد آن. دره‌های عمیقی که از شرق و غرب این منطقه عبور می‌کردند، مرزهای طبیعی و دفاعی در برابر نافرمانی‌ها شدند.

در ظاهر، دیواره‌های فریبنده‌ی شهر، مانند بسیاری از ساختارهای دیگر آن از زغال‌سنگ و بسلت نمکی آتشفشانی ساخته شده بود و چشم‌اندازی شگفت‌انگیز و ناپدیدپذیر ارائه می‌داد. اما وقتی وارد دروازه شیر شهر شدید، گویی به دنیای دیگری وارد شده‌اید.

زمانی شهرک تجاری شلوغ و پرهیاهوی بر روی شاخه‌ای از جاده ابریشم باشکوه بود، در نقطه تقاطعی دیگر از مسیرهای تجاری که به قلب آناتولی جریان داشتند قرار داشت. اما حالا، آنی، در دورافتادگی خود، خالی از سکنه و خارج از مسیرهای رایج قرار دارد و جایگاهی اغراق آمیز و خارق‌العاده است.

شناخت آنی به عنوان میراث جهانی فرهنگی یونسکو در سال ۲۰۱۶، آن را در نقش یک جاذبه گردشگری قرار داد و اکنون آن را به خوبی بازدید می‌کنند، با این حال، مکان دورافتاده آن همچنان خارج از مسیرهای رایج گردشگری قرار دارد.

کاوش در آنی

اگرچه بهترین فصل برای بازدید از شهر باستانی آنی تابستان است، اما زمستان نیز یک فصل جذاب برای بازدید از این شهر باستانی محسوب می‌شود. در فصل زمستان ، این شهر باستانی زیر پوشش یک لایه برف به نظر می‌رسد که باعث جذابیت و رمانتیک آن بیشتر می‌شود، اما نیاز به لباس‌های گرم نیز احساس می‌شود زیرا در این فصل هوا بسیار سرد است.

اگر می‌توانید زمان کافی برای بازدید از این منطقه و اطراف آن را داشته باشید، چند روز برای بازدید از ساختمان‌ها و مناطق مختلف در تپه و دشت پیشنهاد می‌شود، زیرا بازدیدهای نیمه روزه برای دیدن بقایای پراکنده کافی نیستند.

بزرگترین ساختمان باقی‌مانده در آنی، کلیسای آن است. این ساختمان با طراحی گوتیک در گذشته یک گنبد داشت، اما گنبد  آن خراب شده و فقط ستون‌های نوک‌تیز آن باقی‌مانده است. این قطعه تمدن هنر معماری ارمنی، در برابر زمان و تعدادی حملات برقرار ماند و محلی برای پرستش برای چندین دین بود. پس از نبرد منزیکرت در سال ۱۰۷۱، برای اولین بار در آناتولی، اذان مسلمانان در آن شنیده شد. پس از پیروزی سلجوقیان بر امپراتوری بیزانس، اسلام به آناتولی آمد. 

سایر مکان‌ها در داخل آنی نیز نشانه‌های مجسم‌گرایانه‌ای از گذشته ارائه می‌دهند. مسجد ابول‌منوجهر، اولین مسجد ترکی در آناتولی بود. یک سری کلیساها نیز وجود دارد: آمناپرگیچ (کلیسای نجات‌بخش مقدس)، تیگران هوننتز (کلیسای سنت گرگوری) و ابوگامیر پهلوانی (کلیسای رهایی مقدس) تنها برخی از صدها صومعه، کلیسا و ساختمان مذهبی دیگری هستند که در سراسر سایت گسترده پراکنده شده‌اند و نشان می‌دهند که آنی در اوج قدرت خود چه بزرگی داشت.

در حاشیه شهر، روستای غاری وجود دارد که یک بار توسط افراد شهر سکونت داشته است. در این مجموعه هنوز باقیمانده های یک کلیسای غاری را با آثار نقاشی زیبا بر روی دیوارها و سقف می‌توانید ببینید. 

دسترسی 

بهترین راه دسترسی به این شهر باستانی جذاب از طریق راه‌آهن است. قطار مشهور اکسپرس شرقی را سوار شوید و سفری به شهر شرقی کارس را آغاز کنید. سپس باید یک خودرو پیدا کنید یا اتوبوسی را بگیرید که شما را از جاده‌های پیچیده و دراز ۴۲ کیلومتری به سمت آنی ببرد. این سفر برای افراد تحمل کم زودتر خسته کننده خواهد شد: یک جاده دور افتاده که از مناظر شگفت انگیز، روستاهای کوچک و مردمی که به گذشته صد ساله خود پایبندند عبور می کند. این سفر طولانی، راهی کامل برای شروع سفری طولانی به گذشته به سمت آنی است.