لتون سایت میراث جهانی یونسکو

لتون در کمتر از ۱۰ کیلومتری جنوب زانتوس قرار دارد و زانتوس و لتون اغلب به عنوان یک واحد شناخته می شوند. Xanthos – Letoon یکی از برجسته‌ترین مکان‌های باستان‌شناسی سواحل لیکیا است، که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
حفاری از دهه ۱۹۵۰ در لتون در جریان بود و در سال ۱۹۶۲ مأموریت باستان شناسی فرانسه کاوش در اینجا و همچنین سایر مکان های واقع در اطراف زانتوس را آغاز کرد.
حفاری ها هنوز ادامه دارد و اخیراً کارهای قابل توجهی از جمله مرمت اولیه معبد لتو انجام داده اند.
متأسفانه سطح بالای سطح آب در لتون مانع از کار حفاری می شود، اما این مکان بسیار رمانتیک است و بسیاری از بناهای تاریخی ظاهراً از آب سرچشمه می گیرند.
لتون مکانی آرام و شهری واقعی نبود و هیچ نشانه ای حاکی از سکونت در آن وجود ندارد. قدمت یافته‌های باستان‌شناسی به قرن ششم قبل از میلاد برمی‌گردد و همه چیزهایی که پیدا شده نشان می‌دهد، که لتون محل عبادت فرقه‌ها بوده است. امپراتور هادریان یک فرقه عبادی را در این مکان تأسیس کرد و کتیبه‌هایی یافت شد، که به تأسیس لتون به عنوان یک فرقه و مکانی که در آن قربانی‌های ماهانه انجام می‌شد اشاره می‌کند.
بقایای سه معبد به یاد سه خدا در لتون دیده می شود و در مرکز آن در کنار یکدیگر قرار دارند. همه در اطراف معابد موجود ساخته شده اند. معابد آرتمیس و آپولو در آتش سوختند، اما معبد لتو بیشتر بلوک‌ها را هنوز به نمایش می‌گذارد.
معبد لتو در بهترین شرایط باقی ماند، زیرااز آهک بسیار ظریف ساخته شده است. با توجه به ابعاد و کیفیت کار این یکی از بهترین نمونه های معماری در ترکیه است.
در شرق معبد لتو معبد آپولو قرار دارد، که مربوط به قرن چهارم قبل از میلاد است. موزاییک کف خیره کننده وجود دارد که در اینجا قابل مشاهده است. معبد آرتمیس نیز در قرن ۴ قبل از میلاد در بین اینها قرار دارد، که کوچکتر است اما نمونه های عالی سنگ تراشی آن زمان را دارد.
در دوران هلنیستی در جنوب غربی معابد نیمفائوم ساخته شد، که به چشمه ای متصل است و قورباغه ها و زمین های خاکی را در خود جای داده است. افسانه می گوید که آنها بدبختانی هستند که با انتقام لتو تغییر شکل داده اند! 

شما می توانید بقایای کلیسای بیزانسی به نام باسیلیکا را با موزاییکی در نزدیکی آن ببینید. در قرن ششم پس از میلاد ساخته شد و گمان می رود در اواسط قرن هفتم ویران شده است. 

آمفی‌تئاتر به خوبی حفظ شده است و گذرگاه‌های طاق‌داری وجود دارد، که در دو طرف به ورودی‌هایی منتهی می‌شوند.
رواق ها در حال حاضر به طور کامل زیر آب هستند، بنابراین دیگر دیده نمی شود.
برخی از مقبره ها از ضلع جنوبی تئاتر دیده می شود که شامل یک تابوت است.
غرق در تاریخ و مکانی که در آن تاریخ به طور مداوم با اکتشافات حفاری ها در حال تحول است. هنگام بازدید از اینجا بلافاصله خواهید دید، که چرا این مکان در فهرست سایت های میراث جهانی یونسکو ثبت شده است و روزی واقعاً جالب را ایجاد می کند.